فلج مغزی (CP) اختلالی حرکتی است که به دلیل آسیب به سیستم عصبی در جنین یا نوزاد ایجاد می‌شود. این اختلالات با مشکلات شناختی، صرع، جابه‌جایی لگن، بی‌اختیاری، دیسفاژی، اختلالات رفتاری و خواب همراه هستند. CP به شکل‌های اسپاستیک، دیسکینتیک، آتاکسی یا مختلط طبقه‌بندی می‌شود که اسپاستیک رایج‌ترین نوع است.
کودکان مبتلا به CP اغلب اختلالات اسکلتی-عضلانی دارند. این اختلالات ناشی از کنترل ضعیف حرکتی و مشکلات تعادلی است. عدم هماهنگی بیومکانیکی نیز نقش دارد. بنابراین، ارتزها و وسایل کمکی برای جلوگیری از تغییرات شکل بدن، حفظ طول عضلات و بهبود کنترل وضعیت تجویز می‌شوند.
ارتزها برای حمایت از بخش‌های آسیب‌دیده بدن و جلوگیری از انقباضات و تغییر شکل‌ها استفاده می‌شوند.
آنها اندام‌ها را در موقعیت‌های عملکردی تثبیت و اسپاستیسیتی را کاهش می‌دهند. تحقیقات نشان داده‌اند که ارتزهای AFO به بهبود گام‌زدن و کاهش مصرف انرژی کمک می‌کنند. ارتزهای جامد (SAFO) زاویه مچ پا را اصلاح کرده و سرعت راه‌رفتن را افزایش می‌دهند. ارتزهای مفصلی (HAFO) از تغییر شکل‌های معیوب جلوگیری کرده و تقارن گام را بهبود می‌بخشند.
ارتزها همچنین در بهبود ایستادن، توزیع وزن بدن و ارائه فواید روانی-اجتماعی مؤثر هستند. در تجویز ارتزها باید به زمان و مدت استفاده آنها توجه ویژه شود تا تأثیر درمان بیشتر گردد.
هدف این بررسی تحلیل تأثیر ارتزهای AFO و KAFO در توانبخشی کودکان مبتلا به CP است. فرضیه این است که ارتزها می‌توانند تعادل، راه‌رفتن، پیشگیری از انقباضات و کیفیت زندگی را بهبود بخشند.
ارتزهای مختلفی برای کودکان مبتلا به CP طراحی شده‌اند که هدف آنها بهبود عملکرد حرکتی و تسهیل در انجام فعالیت‌های روزمره است. از جمله انواع این ارتزها می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
ارتزهای AFO (Ankle-Foot Orthosis) برای حمایت از مچ پا طراحی شده‌اند و به حرکت صحیح آن در هنگام راه‌رفتن کمک می‌کنند. این ارتزها قادر به بهبود هماهنگی حرکتی هستند و می‌توانند از ناهنجاری‌های استخوانی پیشگیری کنند.
ارتزهای DAFO (Dynamic Ankle-Foot Orthosis) مشابه AFO هستند، اما طراحی آنها به‌گونه‌ای است که حرکت طبیعی‌تر و دینامیک‌تری در پا ایجاد می‌کند. این ارتزها بیشتر برای کودکانی با وضعیت‌های حرکتی پیچیده مفید هستند و تحرک بیشتری در مفصل مچ پا فراهم می‌آورند.
ارتزهای GRAFO (Ground Reaction Ankle-Foot Orthosis) بیشتر برای کودکانی با اختلال در عملکرد عضلات ساق پا طراحی می‌شوند. این ارتزها با مکانیزم خاص خود به بهبود وضعیت ایستادن و راه‌رفتن کمک می‌کنند و از وارد آمدن فشار اضافی به عضلات ساق پا جلوگیری می‌کنند.
ارتزهای KAFO (Knee-Ankle-Foot Orthosis) این ارتزها شامل حمایت از زانو و مچ پا می‌باشند و معمولاً برای کودکان با ضعف شدید عضلات و ناتوانی در کنترل پاها استفاده می‌شوند. ارتزهای KAFO می‌توانند از تغییر شکل مفاصل و انقباضات عضلانی جلوگیری کنند.
تأثیرات ارتزها در کودکان مبتلا به CP:
استفاده از ارتزهای مناسب می‌تواند تأثیرات چشمگیری بر بهبود وضعیت حرکتی و کیفیت زندگی کودکان مبتلا به CP داشته باشد. تحقیقات نشان داده‌اند که ارتزها می‌توانند در بهبود وضعیت ایستادن، راه‌رفتن، تعادل، و پیشگیری از مشکلات اسکلتی عضلانی کمک کنند. برخی از ارتزها مانند GRAFO برای بهبود تعادل و راه‌رفتن نسبت به سایر ارتزها مؤثرتر هستند. همچنین، ترکیب ارتزها با برنامه‌های توانبخشی و فیزیوتراپی می‌تواند به بهبود عملکرد کلی کودکان کمک کند.
این مطالعه به بررسی اثربخشی ارتوزهای اندام تحتانی (AFO و KAFO) در بهبود راه رفتن، حفظ تعادل، کاهش اسپاستیسیته و ارتقای کیفیت زندگی کودکان مبتلا به فلج مغزی (CP) در حین توانبخشی پرداخته است.
تحقیقات قبلی عمدتاً بر AFO تمرکز داشته‌اند و تاکنون مرور سیستماتیکی که هر دو نوع ارتوز AFO و KAFO را در کودکان مبتلا به CP بررسی کند، وجود نداشته است. نتایج نشان می‌دهند که AFOها به طور کلی موجب بهبود عملکردهای حرکتی، کنترل تعادل و پارامترهای حرکتی-زمانی راه رفتن می‌شوند، اما به دلیل تنوع بالای مطالعات، مقایسه بین انواع مختلف AFO دشوار بوده و امکان انجام متاآنالیز وجود نداشت.
مطالعات مختلف نشان داده‌اند که انواع خاصی از AFO، مانند DAFO و ADR-AFO، مزایای متفاوتی در بهبود دامنه حرکتی مفاصل و کاهش مصرف انرژی حین راه رفتن دارند. همچنین، DAFOها در مقایسه با ADR-AFO از نظر راحتی و سبک بودن، محبوبیت بیشتری در میان والدین داشتند. برخی مطالعات، مانند تحقیق Sanad (2022)، نشان داده‌اند که GRAFOها نسبت به AFOهای معمولی در بهبود تعادل برتری دارند.
از سوی دیگر، تحقیقات محدودی درباره KAFOها وجود دارد. تنها یک مطالعه نشان داده که این ارتزها اغلب ناراحت‌کننده بوده و تأثیر قابل‌توجهی در جلوگیری از دفورمیتی‌های پا در کودکان مبتلا به CP نداشته‌اند.
برخی مطالعات نیز روش‌های جایگزین مانند نواربندی عصبی-عضلانی و امواج شوکی را بررسی کرده‌اند که نشان داده‌اند نواربندی عصبی-عضلانی می‌تواند در کوتاه‌مدت تأثیر مثبتی بر راه رفتن داشته باشد، اما ترکیب امواج شوکی و ارتزها در کاهش اسپاستیسیته مؤثر بوده ولی تأثیر قابل‌توجهی بر تعادل و راه رفتن نداشته است.
از محدودیت‌های این مرور، تنوع زیاد در طراحی مطالعات، ابزارهای ارزیابی متفاوت و کیفیت پایین مطالعات بود. اغلب تحقیقات دارای سوگیری بالا بودند، زیرا بیماران و درمانگران از نوع درمان آگاه بودند و بسیاری از مطالعات پیگیری بلندمدت نداشتند. علاوه بر این، هیچ مطالعه‌ای به تأثیر روان‌شناختی و مشارکت بیماران در فعالیت‌های اجتماعی و روزمره نپرداخته بود.
ارتزها امروزه جزء جدایی‌ناپذیر درمان توانبخشی کودکان مبتلا به فلج مغزی (CP) به شمار می‌روند و معمولاً برای بهبود تعادل، راه رفتن، اسپاستیسیتی و کیفیت زندگی تجویز می‌شوند. این بررسی نشان داد که استفاده از ارتزها در برخی از مطالعات به بهبود عملکردهای حرکتی، راه‌رفتن و تعادل نسبت به عدم استفاده از آنها منجر شده است.
با این حال، برای نتیجه‌گیری دقیق‌تر و امکان انجام متاآنالیز، انجام کارآزمایی‌های تصادفی کنترل‌شده بیشتر با ارتزهای کمتر ناهمگون، معیارهای سنجش مشترک و ریسک کمتر سوگیری ضروری است.
:References
https://pmc.ncbi.nlm.nih.gov/articles/PMC10887911/#sec6-children-11-00212
