تعریف ارتز:
به وسیله کمکی پزشکی که در راستای اندام یا بدن فرد قرار می گیرد تا فشار مکانیکی را برای اهداف متفاوت بر روی آن اندام یا قسمت مشخصی از بدن اعمال کند، ارتز گفته می شود.
ارتزها یا همان ابزارهای ارتوپدی دستگاههایی هستند که برای حمایت، تراز کردن، جلوگیری یا اصلاح تغییر شکلهای بخشهای مختلف بدن به کار میروند. ارتزها ممکن است برای اندامهای مختلفی از بدن طراحی شوند، مانند ستون فقرات، پاها، دستها و غیره.
در پزشکی ارتوپدی، ارتزها به عنوان یکی از ابزارهای مهم برای درمان مشکلات و ناهنجاریهای مختلف مورد استفاده قرار میگیرند. این دستگاهها میتوانند کمک کنند تا فرد از درد راحت شود، عملکرد روزانه بهتری داشته باشد و از توسعهی بیشتر ناهنجاریها جلوگیری شود.
کاربرد ارتز ها :
- حمایت و حفاظت: ارتزها میتوانند به حمایت و حفاظت از اندامها و مفاصل ضعیف یا آسیبدیده کمک کنند. این ابزارها میتوانند فشار وارده به مفاصل و استخوانها را کاهش دهند و به بهبود آسیبدیدگیها کمک کنند.
- تراز کردن و تصحیح: ارتزها به تنظیم و تراز کردن بدن کمک میکنند. این ابزارها میتوانند ناهنجاریها و تغییر شکلهای مختلف بدن را تصحیح کنند و به بهبود وضعیت فیزیکی کمک کنند.
- افزایش عملکرد: با استفاده از ارتزها میتوان عملکرد فیزیکی را بهبود داد. این ابزارها میتوانند به افراد کمک کنند تا بهتر حرکت کنند و فعالیتهای روزانه خود را با کارایی بیشتری انجام دهند.
- کاهش درد: ارتزها میتوانند به کاهش دردهای مزمن و ناتوانکننده کمک کنند. با حمایت و تراز کردن مناسب بدن، فشار وارده به مفاصل و عضلات کاهش مییابد و در نتیجه درد نیز کاهش پیدا میکند.
- پیشگیری از آسیبهای بیشتر: استفاده از ارتزها میتواند به پیشگیری از آسیبهای بیشتر کمک کند. این ابزارها میتوانند به تقویت و حمایت از بخشهای آسیبپذیر بدن کمک کنند و از وقوع آسیبهای جدید جلوگیری کنند.
- توانبخشی: ارتزها به عنوان یک ابزار توانبخشی مهم برای افرادی که از بیماریها و آسیبهای مختلف رنج میبرند مورد استفاده قرار میگیرند. این ابزارها میتوانند به بهبود عملکرد جسمی و بازگشت به فعالیتهای روزانه کمک کنن.
انواع ارتزها:
1.ارتز های سر و گردن
این وسایل برای حمایت از گردن پس از آسیب یا جراحی استفاده میشوند. آنها ستون فقرات گردنی را ثابت نگه میدارند و به فرآیند بهبود کمک میکنند. انواع رایج شامل گردنبندهای نرم، گردنبندهای فیلادلفیا و را شامل می شود.
2.ارتز شانه
این وسایل در بهبودی از شکستگیها، خارج شدن مفصل و جراحیها کمک میکنند. ارتز شانه بازو را در موقعیت ثابت نگه داشته و حرکت را برای تسهیل در بهبودی کاهش میدهند.
3.ارتز آرنج و مچ دست
ارتزهای آرنج برای ثابتسازی مفصل پس از آسیب یا جراحی استفاده میشوند، در حالی که ارتزهای دست-مچ برای شرایطی مانند سندرم تونل کارپال یا پس از سکته مغزی به کار میروند تا در فعالیتهای روزمره کمک کنند.
4.ارتز کمری-ساکرال
ارتز کمری – ساکرال وسایل برای ثابتسازی کمر پایینی و کاهش درد با کاهش بار روی ستون فقرات استفاده میشوند، که عمدتاً برای شرایطی مانند دیسک کمری یا پشتیبانی پس از عمل جراحی کاربرد دارند.
5.ارتز زانو
ارتز زانو به حمایت از مفصل زانو در طی بهبودی از آسیبهای ورزشی، جراحیها یا برای مدیریت شرایط مزمن مانند آرتروز کمک میکنند.
7.ارتز مچ و پا
شامل ارتزهای مچ-پا (AFO) که به مدیریت شرایط تأثیرگذار بر راه رفتن و ثبات، مانند پای افتاده یا صافی شدید پا کمک میکنند.
جنس ارتز ها:
- پلاستیک: پلاستیکها به دلیل سبکی و قابلیت شکلپذیری بالا، یکی از مواد پرکاربرد در ساخت ارتزها هستند. این مواد به آسانی قابل تنظیم و سفارشیسازی هستند.
- فلز: فلزات، بهویژه آلومینیوم و فولاد ضد زنگ، به دلیل مقاومت و دوام بالا در ساخت ارتزهای پایدار و محکم مورد استفاده قرار میگیرند.
- فیبر کربن: فیبر کربن به دلیل سبکی و استحکام بالا، در ساخت ارتزهای پیشرفتهتر و تخصصیتر استفاده میشود. این مواد به کاهش وزن کلی ارتز کمک میکنند و در عین حال مقاومت بالایی دارند.
- چرم و مواد مصنوعی: چرم و مواد مصنوعی نیز در ساخت ارتزها به کار میروند، به ویژه در قسمتهایی که نیاز به نرمی و انعطافپذیری دارند.
- فوم و مواد نرم: فومها و مواد نرم مانند سیلیکون برای بخشهای داخلی ارتزها استفاده میشوند تا راحتی بیشتری برای کاربر فراهم کنند.
- این مواد به طور جداگانه یا ترکیبی در ساخت ارتزها استفاده میشوند تا به بهترین نحو نیازهای کاربر را پاسخ دهند. هر ماده دارای ویژگیهای خاصی است که بسته به نیاز و نوع کاربرد ارتز، انتخاب میشود.
تولید ارتز یک فرآیند دقیق و چند مرحلهای است که نیاز به تخصص و توجه به جزئیات دارد. این مراحل به شرح زیر هستند:
- ارزیابی اولیه: اولین مرحله شامل ارزیابی نیازهای بیمار توسط یک متخصص ارتوپدی یا فیزیوتراپیست است. این ارزیابی شامل بررسی وضعیت فیزیکی بیمار، تحلیل نوع و شدت ناهنجاری، و اندازهگیریهای لازم برای ساخت ارتز میشود.
- اندازهگیری و قالبگیری:در این مرحله، اندازهگیری دقیق از بخشهای مربوطه بدن بیمار انجام میشود. قالبگیری از بخشهای مورد نظر نیز ممکن است صورت گیرد. این قالبها معمولاً از مواد نرم و انعطافپذیر مانند گچ یا سیلیکون ساخته میشوند تا بتوانند دقیقترین شکل بدن را ثبت کنند.
- طراحی: با استفاده از دادههای اندازهگیری و قالبگیری، طراحی ارتز انجام میشود. این طراحی ممکن است به صورت دستی یا با استفاده از نرمافزارهای CAD (طراحی به کمک کامپیوتر) صورت گیرد.
- ساخت: بعد از طراحی، فرآیند ساخت ارتز آغاز میشود. مواد مختلف مانند پلاستیک، فلز، فیبر کربن و فوم با توجه به نیازها و مشخصات طراحی انتخاب میشوند و با تکنیکهای مختلفی مانند قالبگیری، برش و جوشکاری تولید میشوند.
- تست و تنظیم: پس از ساخت ارتز، آن بر روی بیمار تست میشود تا اطمینان حاصل شود که به درستی و به طور راحتی مناسب باشد. هر گونه تنظیم لازم برای بهبود راحتی و عملکرد ارتز انجام میشود.
- آموزش و پیگیری: بعد از اتمام فرآیند تولید و تست، بیمار آموزشهایی در مورد نحوه استفاده صحیح از ارتز، مراقبت و نگهداری از آن دریافت میکند. همچنین، جلسات پیگیری برای بررسی تطابق ارتز و نیازهای بیمار ترتیب داده میشود.
References
https://madarsho.com
https://drortho.co