فن آوری های نظارت بر جنین و مادر نقش مهمی در تضمین ایمنی و سلامت مادر و نوزاد در دوران بارداری و زایمان ایفا می کند. این فناوری‌ها در طول سال‌ها پیشرفت قابل‌توجهی داشته‌اند و مراقبت از بارداری را از چیزی که زمانی یک راز بود به یک تجربه تحت نظارت دقیق تبدیل کرده‌اند. استفاده از نظارت مناسب برای زنان باردار و نتایج زایمان آنها تفاوت قابل توجهی ایجاد می کند. در چشم انداز مراقبت های بهداشتی امروزی، این فناوری ها با نوآوری و تلاش برای بهبود نتایج مادر و جنین به تکامل خود ادامه می دهند. این رشته تغییری به سمت سیستم‌های بی‌سیم، قابل حمل و غیرتهاجمی داشته است که ضمن حفظ یا بهبود کیفیت نظارت، راحتی بیمار را افزایش می‌دهد.

انواع فن آوری های نظارت بر جنین

به طور معمول، سه نوع مختلف سیستم نظارت بر جنین وجود دارد که ارائه دهندگان مراقبت های زایمان می توانند از بین آنها انتخاب کنند. نظارت خارجی زایمان از سونوگرافی و فناوری حساس به فشار برای اندازه گیری و ثبت ضربان قلب جنین (FHR) و انقباضات استفاده می کند. این متداول ترین روش مورد استفاده است که شامل قرار دادن دو مبدل بر روی دیواره شکم مادر است: یکی روی قلب جنین برای ثبت FHR و دیگری روی فوندوس رحم برای ثبت انقباضات. نظارت داخلی زایمان بر الکترودهای پوست سر جنین برای اندازه‌گیری FHR و یک کاتتر فشار داخل رحمی برای انقباضات تکیه می‌کند و زمانی که نظارت خارجی غیرقابل اعتماد باشد، اندازه‌گیری‌های دقیق‌تری را ارائه می‌دهد. این روش تنها در صورتی قابل استفاده است که آب شکسته باشد و تهاجمی تر باشد. مانیتورینگ الکتروکاردیوگرام غیرتهاجمی جنین (fECG) و الکترومیوگرافی (EMG) شامل یک پچ بی‌سیم ضد آب با الکترودهای ECG است که ضربان قلب مادر و FHR و همچنین فعالیت رحم را از طریق سیگنال‌های بلوتوث به رابط مانیتور منتقل می‌کند.

مکانیسم های نظارت خارجی جنین

روش مانیتورینگ خارجی جنین از یک دستگاه سونوگرافی داپلر برای “گوش دادن” به فعالیت قلبی جنین، یا خود قلب جنین یا جریان شریانی از طریق رگ اصلی جنین استفاده می کند. اصل داپلر در پایش ضربان قلب جنین با تجزیه و تحلیل فعالیت مکانیکی قلب مانند حرکت دریچه ها استفاده می شود. یک الگوریتم در دستگاه، فاصله زمانی بین بلندترین نقاط چرخه قلبی را محاسبه کرده و ضربان قلب را نمایش می دهد. استفاده از دستگاه داپلر دستی برای گوش دادن به ضربان قلب جنین، ابتدایی ترین نوع نظارت بر جنین است که اغلب در طول ویزیت های قبل از تولد برای شمارش ضربان قلب جنین انجام می شود. نظارت خارجی در طول زایمان انجام می شود و زنان نیز ممکن است در زمان های دیگر در دوران بارداری آن را انجام دهند. یک دستگاه سونوگرافی که بر روی شکم قرار می گیرد ضربان قلب جنین را اندازه گیری می کند، در حالی که یک فشار سنج که در بالای شکم قرار دارد، فرکانس انقباضات را اندازه گیری می کند اما شدت آنها را به دقت اندازه گیری نمی کند.

مکانیسم های نظارت داخلی جنین

نظارت داخلی جنین شامل قرار دادن یک الکترود به طور مستقیم روی پوست سر جنین از طریق دهانه رحم برای ارزیابی ضربان قلب جنین است. روش داخلی از یک الکترود پوست سر جنین استفاده می کند که به عنوان یک الکتروکاردیوگرام تهاجمی تک سرب (ECG) عمل می کند، با الگوریتم مانیتور که فاصله R-R را محاسبه می کند و ضربان قلب را نمایش می دهد. سیمی که از طریق واژن وارد می شود به پوست سر نوزاد می چسبد تا ضربان قلب را ردیابی کند. پزشک همچنین ممکن است یک کاتتر را برای اندازه گیری انقباضات داخل رحم قرار دهد. مانیتورینگ داخلی خواندن FHR مداوم دقیق تری را ارائه می دهد زیرا تحت تأثیر حرکت مادر یا چاقی قرار نمی گیرد. با این حال، EFM داخلی تنها در صورتی یک گزینه است که کیسه آمنیوتیک پاره شده باشد. اغلب زمانی استفاده می شود که بازخوانی EFM خارجی غیرقابل اعتماد باشد یا زمانی که به نظارت دقیق تری نیاز است.

سیستم های مانیتورینگ بی سیم

یکی از روندهای قابل توجه در نظارت بر جنین تغییر به سمت سیستم های نظارت بی سیم است. سیستم های سیمی سنتی محدودیت هایی را از نظر تحرک و راحتی برای مادران باردار ایجاد می کرد. با فناوری‌های بی‌سیم، مانند دستگاه‌های دارای بلوتوث و حسگرهای پوشیدنی، ارائه‌دهندگان مراقبت‌های بهداشتی می‌توانند به طور مداوم ضربان قلب جنین و سایر پارامترهای حیاتی را بدون محدودیت حرکت کنترل کنند. این پیشرفت نه تنها راحتی بیمار را افزایش می دهد، بلکه نظارت از راه دور را نیز تسهیل می کند و به متخصصان مراقبت های بهداشتی اجازه می دهد تا بارداری را راحت تر و کارآمدتر نظارت کنند. راه‌حل نظارت بی‌سیم جنین و سیستم اطلاعات مامایی می‌تواند تجربه‌ای ارزشمند را برای مادر، نوزاد و مراقبین ارائه دهد. این سیستم از فناوری غیرفعال و بی سیم برای نظارت ایمن، غیرتهاجمی و سیار بیماران در کلینیک و از راه دور استفاده می کند.

دستگاه های سونوگرافی قابل حمل

پیشرفت های اخیر در فناوری اولتراسوند منجر به توسعه دستگاه های سونوگرافی قابل حمل و دستی شده است که راحتی و دسترسی بیشتری را ارائه می دهند. این دستگاه‌های جمع‌وجور به ارائه‌دهندگان مراقبت‌های بهداشتی اجازه می‌دهند تا اسکن‌های سونوگرافی سریع و دقیق را در محل مراقبت انجام دهند، چه در بیمارستان و چه در حین بازدید از منزل. در دسترس بودن دستگاه‌های سونوگرافی قابل حمل، غربالگری و نظارت گسترده‌تری بر حاملگی‌ها، به‌ویژه در مناطق دورافتاده یا محروم که دسترسی به تجهیزات سونوگرافی سنتی ممکن است محدود باشد را ممکن می‌سازد. این دستگاه ها به ویژه برای مادران باردار که دور از امکانات مراقبت های بهداشتی زندگی می کنند مفید هستند و امکان نظارت و مداخله به موقع را در صورت لزوم فراهم می کنند.

نظارت از راه دور و پزشکی از راه دور

ظهور پزشکی از راه دور نحوه ارائه خدمات مراقبت های بهداشتی را تغییر داده است و نظارت بر جنین نیز از این قاعده مستثنی نیست. پلتفرم‌های مانیتورینگ از راه دور به زنان باردار این امکان را می‌دهد تا داده‌های ضربان قلب جنین و سایر اطلاعات مرتبط را از راه دور به ارائه‌دهندگان مراقبت‌های بهداشتی خود برای نظارت و ارزیابی در زمان واقعی انتقال دهند. این قابلیت نظارت از راه دور به ویژه برای حاملگی های پرخطر یا مادران باردار که دور از امکانات مراقبت های بهداشتی زندگی می کنند مفید است. پزشکی از راه دور همچنین مشاوره مجازی بین بیماران و ارائه دهندگان مراقبت های بهداشتی را تسهیل می کند و امکان مداخلات به موقع و برنامه های مراقبت شخصی را بدون نیاز به مراجعه حضوری فراهم می کند. از آنجایی که همه‌گیری کووید-19 منجر به گنجاندن مشاوره‌های بهداشتی از راه دور در برنامه‌های دوران بارداری شد، توانایی به دست آوردن ردپای FHR مفید بالینی در خانه اهمیت فزاینده‌ای پیدا کرد.

CTG و NIPT

کاردیوتوکوگرافی (CTG) و تست های غیر تهاجمی قبل از تولد (NIPT) هر دو تکنیک هایی هستند که در نظارت بر جنین در دوران بارداری مورد استفاده قرار می گیرند. CTG ضربان قلب جنین و انقباضات رحمی را کنترل می کند، در حالی که NIPT یک آزمایش غربالگری است که خطر برخی ناهنجاری های ژنتیکی را با تجزیه و تحلیل DNA جنین در خون فرد باردار ارزیابی می کند. کاردیوتوکوگرافی (CTG) در پایش جنین

کاردیوتوکوگرافی (CTG) در پایش جنین

CTG تکنیکی است که برای نظارت بر ضربان قلب جنین و انقباضات رحمی در دوران بارداری و زایمان استفاده می شود. تغییرات در ضربان قلب جنین و ارتباط آن با انقباضات رحم را ثبت می کند و به شناسایی نوزادانی که ممکن است کمبود اکسیژن دارند کمک کند. CTG مداوم زمانی توصیه می شود که عوامل خطر برای به خطر افتادن جنین در دوران بارداری یا زایمان تشخیص داده شود. CTG را می توان به صورت خارجی، با استفاده از مبدل های روی شکم مادر، یا به صورت داخلی، با قرار دادن یک الکترود در قسمت ارائه شده نوزاد انجام داد. مانیتورینگ CTG اطلاعاتی را در مورد ضربان قلب، شتاب‌ها و کاهش‌های اولیه ارائه می‌کند که می‌تواند سلامت جنین را نشان دهد.

نشان داده شده است که CTG مداوم در طول زایمان باعث کاهش تشنج نوزادی می شود، اما با افزایش سزارین و زایمان های واژینال ابزاری نیز همراه است. در حالی که CTG ثبت مداوم ضربان قلب جنین و فعالیت رحم را ارائه می دهد، همچنین می تواند تحرک مادر را محدود کند و تمرکز را از نیازهای مادر دور کند. دستورالعمل ها پیشنهاد می کنند که در مرحله اول زایمان حداقل هر 15 دقیقه و در مرحله دوم هر پنج دقیقه ضربان قلب جنین را سمع کنید.

تست غیر تهاجمی قبل از تولد (NIPT) در پایش جنین

NIPT یک روش غربالگری است که برای تعیین خطر تولد جنین با ناهنجاری های ژنتیکی خاص با تجزیه و تحلیل قطعات کوچک DNA در گردش خون زن باردار استفاده می شود. این آزمایش DNA بدون سلول (cfDNA) را از مادر و جفت که معمولاً DNA مشابه جنین دارد، تجزیه و تحلیل می کند. NIPT در درجه اول اختلالات کروموزومی مانند سندرم داون (تریزومی 21)، تریزومی 18 و تریزومی 13 و همچنین آنیوپلوئیدی های کروموزوم جنسی را غربالگری می کند. همچنین می توان از آن برای آزمایش اختلالات ژنتیکی ناشی از تغییرات در ژن های منفرد استفاده کرد.

NIPT غیر تهاجمی در نظر گرفته می شود زیرا فقط نیاز به خون گیری از زن باردار دارد و خطری برای جنین ندارد. معمولاً از هفته دهم بارداری به بعد انجام می شود، زیرا باید مقدار کافی cfDNA جنین در جریان خون مادر وجود داشته باشد. دقت NIPT بسته به شرایط متفاوت است و دقت بالایی برای تشخیص سندرم داون دارد. نتیجه مثبت NIPT نشان دهنده افزایش خطر است و باید برای تایید نتیجه با آزمایش های تشخیصی پیگیری شود. NIPT هم cfDNA جنین و مادر را تجزیه و تحلیل می کند و بنابراین ممکن است یک بیماری ژنتیکی را در مادر تشخیص دهد.