میکروپلاستیک‌ها فقط ناقل باکتری‌ها نیستند، بلکه به‌طور فعال به آن‌ها در توسعه‌ی مقاومت دارویی کمک می‌کنند.
پژوهشگران دریافتند که E. coli تنها در عرض چند روز پس از قرار گرفتن در معرض میکروپلاستیک‌ها، حتی بدون حضور آنتی‌بیوتیک، در برابر چندین دارو مقاوم می‌شود.
میکروپلاستیک‌ها فقط آلاینده نیستند؛ بلکه مواد پیچیده‌ای هستند که می‌توانند حتی در غیاب آنتی‌بیوتیک‌ها باعث ایجاد مقاومت میکروبی (AMR) شوند.
بر اساس یک مطالعه‌ی جدید که امروز (۱۱ مارس) در مجله Applied and Environmental Microbiology منتشر شد، این مسئله یک نگرانی فزاینده برای سلامت عمومی است.
نیلا گراس، نویسنده‌ی اصلی این مطالعه و دانشجوی دکترای آزمایشگاه پروفسور محمد زمان در دانشگاه بوستون، می‌گوید:
“مقابله با آلودگی پلاستیکی فقط یک مسئله‌ی زیست‌محیطی نیست، بلکه یک اولویت حیاتی برای سلامت عمومی در مبارزه با عفونت‌های مقاوم به دارو است.”
با افزایش استفاده از پلاستیک در سراسر جهان، آلودگی ناشی از میکروپلاستیک‌ها به‌طور گسترده گسترش یافته است و فاضلاب‌ها به یکی از منابع اصلی آن تبدیل شده‌اند.
همزمان، مقاومت میکروبی در حال افزایش است و عوامل محیطی نقش مهمی در این روند دارند.
تحقیقات نشان داده‌اند که میکروپلاستیک‌ها می‌توانند میزبان جوامع باکتریایی در سطح خود باشند، پدیده‌ای که به آن “پلاستی‌سفر” گفته می‌شود.
E.coli یک باکتری گرم منفی، بی‌هوازی اختیاری، میله‌ای شکل و کولوفورم از جنس Escherichia است که به طور معمول در روده پایین موجودات خون گرم یافت می‌شود.
آزمایش روی پلاستیک و باکتری‌ها
در این مطالعه، پژوهشگران بررسی کردند که چگونه میکروپلاستیک‌ها در سطوحی که از نظر بالینی مهم هستند، به مقاومت میکروبی (AMR) کمک می‌کنند. آن‌ها انواع مختلفی از پلاستیک را آزمایش کردند، از جمله:
پلی‌استایرن (رایج در بسته‌بندی‌های فومی)،
پلی‌اتیلن (مورد استفاده در کیسه‌های زیپ‌دار پلاستیکی)،
پلی‌پروپیلن (یافت‌شده در جعبه‌ها، بطری‌ها و شیشه‌ها).
میکروپلاستیک‌ها که اندازه‌ای بین ۱۰ میکرومتر تا نیم میلی‌متر (تقریباً هم‌اندازه‌ی یک باکتری) داشتند، به مدت ۱۰ روز همراه با باکتری Escherichia coli در محیط آزمایشگاهی قرار گرفتند.
هر دو روز یک‌بار، دانشمندان حداقل غلظت بازدارنده (MIC) را اندازه‌گیری کردند—مقداری از آنتی‌بیوتیک که برای توقف رشد باکتری لازم است—و این آزمایش را برای چهار آنتی‌بیوتیک پرکاربرد انجام دادند.
این کار به آن‌ها کمک کرد تا بررسی کنند که آیا باکتری‌ها در طول زمان نسبت به آنتی‌بیوتیک‌ها مقاوم می‌شوند یا خیر.
میکروپلاستیک‌ها باعث تسریع مقاومت دارویی می‌شوند
پژوهشگران دریافتند که میکروپلاستیک‌ها، بدون توجه به اندازه و غلظت آن‌ها، مقاومت چندگانه به دارو را در باکتری E. coli در برابر چهار آنتی‌بیوتیک آزمایش‌شده (آمپیسیلین، سیپروفلوکساسین، داکسی‌سایکلین و استرپتومایسین) طی ۵ تا ۱۰ روز افزایش می‌دهند.
نتایج نشان داد که خودِ میکروپلاستیک‌ها به‌تنهایی می‌توانند باعث افزایش مقاومت میکروبی (AMR) شوند. نیلا گراس در این‌باره گفت:
“این یعنی میکروپلاستیک‌ها به‌طور قابل توجهی خطر بی‌اثر شدن آنتی‌بیوتیک‌ها را برای طیف وسیعی از عفونت‌های خطرناک افزایش می‌دهند.”
تحقیقات پیشین عمدتاً بر مقاومت ناشی از مصرف آنتی‌بیوتیک‌ها تمرکز داشتند و نقش آلاینده‌های محیطی مانند میکروپلاستیک‌ها را در نظر نمی‌گرفتند.
مطالعاتی که روی میکروپلاستیک‌ها انجام شده بود، بیشتر بر عوامل مقاومتی مانند ژن‌های مقاوم به آنتی‌بیوتیک (ARGs) و تشکیل بیوفیلم‌ها متمرکز بودند،
نه بر سرعت و شدت ایجاد مقاومت میکروبی از طریق حداقل غلظت بازدارنده (MIC) در برابر آنتی‌بیوتیک‌های مختلف.
مقاومتی که باقی می‌ماند
پژوهشگران دریافتند که مقاومتی که در اثر میکروپلاستیک‌ها و آنتی‌بیوتیک‌ها ایجاد می‌شود، اغلب قابل توجه، قابل اندازه‌گیری و پایدار است، حتی پس از حذف آنتی‌بیوتیک‌ها و میکروپلاستیک‌ها از محیط باکتری‌ها.
این یافته‌ها نشان می‌دهد که قرار گرفتن در معرض میکروپلاستیک‌ها ممکن است باعث انتخاب ویژگی‌های ژنتیکی یا فنوتیپی شود که مقاومت میکروبی را حفظ می‌کنند، بدون آنکه نیاز به فشار آنتی‌بیوتیکی باشد.
میکروپلاستیک‌ها به‌عنوان کانون‌های تکامل مقاومت میکروبی
نیلا گراس در این‌باره گفت:
“یافته‌های ما نشان می‌دهد که میکروپلاستیک‌ها به‌طور فعال موجب ایجاد مقاومت میکروبی در E. coli می‌شوند، حتی در غیاب آنتی‌بیوتیک‌ها، و این مقاومت حتی پس از حذف آنتی‌بیوتیک‌ها و میکروپلاستیک‌ها نیز باقی می‌ماند.”
این نتایج دیدگاه رایج که میکروپلاستیک‌ها صرفاً ناقل غیرفعال باکتری‌های مقاوم هستند را به چالش می‌کشد و نقش آن‌ها را به‌عنوان کانون‌های فعال تکامل مقاومت میکروبی برجسته می‌کند.
با توجه به اینکه میکروپلاستیک‌های پلی‌استایرن بیشترین میزان مقاومت را ایجاد کردند و تشکیل بیوفیلم—که به بقای باکتری‌ها و افزایش مقاومت دارویی کمک می‌کند—مکانیزم اصلی این پدیده بود،
نتایج این مطالعه بر نیاز فوری به مقابله با آلودگی میکروپلاستیک‌ها در تلاش‌های جهانی برای کاهش مقاومت میکروبی تأکید دارد.
: Reference
https://scitechdaily.com/microplastics-are-fueling-the-rise-of-deadly-superbugs/
